اخیرا در یک گزارش تحقیقی از سوی شبکه خصوصی "تلویزیون یک" در افغانستان، هزینه های ازدواج در افغانستان مورد بررسی قرار گرفته است.

به گزارش بی بی سی، در این گزارش هزینه ازدواج ها تنها در کابل در نه ماه گذشته حدود ۱۸۰ میلیون دلار آمریکایی برآورد شده است.

این رقم تقریبا معادل نیمی از کل صادرات این کشور است.

بر اساس همین گزارش، در نه ماه سال گذشته ۱۶ هزار مراسم عروسی در هتل های کابل برگزار شده و پول صرف شده در غذا و وسایل آرایش این مراسم حدود ۱۴۰ میلیون دلار گفته شده.

با این پول می توان دو سد/بند برق در افغانستان ساخت.

مارک زاکربرگ موسس شبکه اجتماعی فیس بوک با سرمایه بیش از ۹ میلیارد دلار هفته پیش در یک مراسم بسیار ساده با دوست دختر خود ازدواج کرد.

شمار مهمانان شرکت کننده در مراسم ازدواج او بیشتر از ۱۰۰ نفر نبودند.

البته ازدواج در افغانستان همیشه یک رویداد بسیار مهم به شمار می رود اما پولی که حالا صرف آن می شود، بی سابقه و باور نکردنی است.

اینها چه چیزی را در مورد اقتصاد و فرهنگ اقتصادی افغانستان بیان می کند؟

خانواده ها اسیر "چشم همچشمی"

آنهایی که با الفبای اقتصاد آشنایی دارند، با من هم نظر خواهند بود که تقاضا برای کالا و خدمات در یک جامعه در گام نخست وابسته به عوامل چون درآمد جامعه و قیمت کالاها و خدمات است.

مود، رسوم و عنعنات (سنت)، گرایشات روانی بازار و غیره، از عوامل کم اهمیت تری هستند که در گام بعدی بر تقاضا و به صورت عموم تصمیم گیری های اقتصادی اثر می گذارند.

اما تجربه افغانستان نشان میدهد که تصمیم گیری های اقتصادی در این کشور بیشتر متاثر از عوامل غیراقتصادی هستند.

تامین هزینه های این ازدواج های پر خرج در افغانستان که گاه شمار مهمانان در آن دو سه هزار می باشند، الزاما به معنی بلند رفتن در آمد خانواده ها و یا هم پایین آمدن قیمت های خدمات ازدواج در این کشور نیست بلکه بیشتر نتیجه بازار داغ "چشم همچشمی" است.

تامین هزینه های ازدواج های پر خرج در افغانستان که گاه شمار مهمانان در آن دو سه هزار می باشند، الزاما به معنی بلند رفتن در آمد خانواده ها نیست بلکه بیشتر نتیجه بازار داغ "چشم همچشمی" است

چشم همچشمی در افغانستان مفهوم آشنا و به شدت دردناک در میان خانواده های کم در آمد است.

هر چند چشم همچشمی در افغانستان پیشینه دراز دارد، اما به پیمانه ای که حالا این مفهوم خانواده ها در افغانستان را اسیر خود ساخته، بی نظیر است.

شدت گرفتن چشم همچشمی در افغانستان و گسترش فرهنگ اقتصاد مافیایی یکی از نتایج تلخ اقتصاد تریاک و سطح بالای فساد در این کشور است.

افغانستان یکی از فقیر ترین کشورهای جهان است و براساس آمار رسمی وزارت کار و امور اجتماعی این کشور ۴۰ درصد جمعیت آن زیر خط فقر زندگی می کنند و شمار بیکاران این کشور نیز حدود 10 میلیون نفر است.

با این حال خانواده ها خود را مجبور می بینند تا برای به جا آوردن چشم همچشمی، هزینه های گزاف مراسم ازدواج را حتی از راه قرض و وام هم که شده، متقبل شوند.

اقتصاد غیر رسمی

از سوی دیگر از این خرج های آسمانی چیزی زیادی نصیب نظام مالیاتی و بودجه کشور نیز نمی شود.

حوزه کلان اقتصاد غیر رسمی در افغانستان موجب شده تا مصارف بیشتر این ازدواج ها ثبت نشوند و از آن مالیات گرفته نشود.

افغانستان کشوریست که در صد سال گذشته بودجه آن توسط کمک­های خارجی تامین شده است.

همین حالا هم بزرگترین قسمت بودجه این کشور از سوی خارجی ها تامین می شود.

ولخرجی های مراسم ازدواج در افغانستان البته نتیجه تفاوت های طبقاتی نیز است.

تفاوت های طبقاتی که درکنار دیگر عوامل ناشی از نظام مالیاتی غیر موثر دراین کشور است.

بسیاری از جوانان حالا توانایی ازدواج در افغانستان را ندارند و این مسئله می تواند نگرانی های را در مورد رشد فساد اخلاقی در جامعه به وجود آورد.

پیامدهای اجتماعی

هزینه های بالای ازدواج در افغانستان بدون تردید پیامدهای منفی زیادی بر جامعه این کشور داشته است.

بسیار از جوانان حالا توانایی ازدواج در این کشور را ندارند و این مسئله می تواند نگرانی های را در مورد رشد فساد اخلاقی در جامعه به وجود آورد.

اثرات بد روانی و اختلافات خانوادگی از دیگر پیامدهای نامیمون آن است.

محمود صیقل معین پیشین وزارت خارجه افغانستان در صفحه فیس بوک خود با ابراز نگرانی از این روند نوشته "مصرفی شدن کشورم را خطرناکتر از تروریسم می بینم. مسئولان را محکوم می کنم که با وجود هشدارهای مکرر چیزفهمان ما و موجودیت راه های حل معقول، کوچکترین گام برای جلوگیری از آن بر نداشتند. امیدوارم ارتقای توانمندیهای تولیدی کشور، کاهش اقتصاد مصرفی و عنعنات و فرهنگ وابسته به آن، از موضوعات داغ جناحهای رقیب در انتخابات انشاالله شفاف ۲۰۱۴ باشد."

هرچند حکومت افغانستان قانون را در مورد ازدواج ها تدوین کرده است، اما به نظر نمی رسد که این قانون در جلوگیری از روند روبه افزایش هزینه های ازدواج موثر واقع شده باشد.

هرگاه دولت افغانستان در این مورد اقدامات جدی انجام ندهد، اثرات منفی این روند بر اقتصاد، اجتماع و حتی سیاست در افغانستان جبران ناپذیر خواهد بود.